Van de plee naar H2; een circulaire bijdrage aan ecologie, energietransitie en de Waddenhavens
Bij de RWZI Garmerwolde, dichtbij de stad Groningen, wordt, onder andere door WLN, onderzoek gedaan naar de verwijdering van medicijnresten uit gezuiverd rioolwater door drie duurzame technieken. Onderzoek met twee belangrijke doelen: het verlagen van de belasting van medicijnresten op het ecosysteem van de Waddenzee en het geschikt maken van gezuiverd rioolwater als bron voor de productie van industriewater. Industriewater dat in de Groninger Waddenhavens onder meer kan worden gebruikt voor de productie van groene waterstof (H2).
Medicijnresten in de Waddenzee
De Waddenzee is naast een uniek getijdegebied met minstens 10.000 soorten flora en fauna, ook een afvoerputje voor gezuiverd rioolwater. Alleen al vanaf Nederlands grondgebied wordt hier het effluent van circa 1,5 miljoen inwoners geloosd. Tegenwoordig gaat het (gelukkig) om biologisch gezuiverd water, maar dat water wordt slechts beperkt ontdaan van medicijnresten en andere organische microverontreinigingen. In de context van de toename van het medicijngebruik door een steeds ouder wordende bevolking, leidt dit tot een potentiële bedreiging voor het rijke ecosysteem van de Waddenzee. Er zijn dus maatregelen nodig om de hoeveelheid medicijnresten in het geloosde effluent te verminderen.
Watertransitie Groninger Waddenhavens
Voor de productieprocessen in de havens van Delfzijl en de Eemshaven is de beschikbaarheid van zoet water van groot belang. Het is als vestigingsvoorwaarde onderdeel van de concurrentiepositie ten opzichte van andere havens en voor het aantrekken van nieuwe duurzame en circulaire industrie. Daarnaast liggen er ambitieuze plannen voor de grootschalige productie van groene waterstof in de Groninger havens waarvoor proceswater nodig is.
Een groot deel van de industrie in de Groninger havens maakt nu voor haar proceswater gebruik van drinkwater. Door concurrentie met de natuur en landbouw, is de hoeveelheid grondwater die mag worden gewonnen voor de productie van drinkwater beperkt. Bovendien is het niet wenselijk om hoogwaardig drinkwater in grote hoeveelheden te gebruiken voor laagwaardige (industriële) toepassingen.
De droge zomers hebben de problematiek rond de beschikbaarheid van zoet water verscherpt aan het licht gebracht en waren reden om te zoeken naar wegen om beter met het beschikbare water om te gaan: de watertransitie. Het vinden én benutten van andere zoete bronnen voor de productie van proceswater, met leveringszekerheid, is hier onderdeel van. Het effluent van de RWZI Garmerwolde, dat momenteel via het Eemskanaal wordt afgevoerd naar de Waddenzee, is zo’n bron die zelfs in het droge jaar 2018 ruim 26,5 miljoen m3 water produceerde. Voor het benutten van deze bron is het nodig dat het effluent kan worden gezuiverd tot proceswater van een basiskwaliteit.
Watervoorziening Groninger Waddenhavens
Project REGAIN
In het pilotproject REGAIN (REuse of Garmerwolde municipal effluent for INdustrial processes) onderzoekt onder andere WLN, hoe het effluent van RWZI Garmerwolde met behulp van duurzame technieken opgewaardeerd kan worden tot proceswater van een basiskwaliteit en tegelijkertijd kan worden ontdaan van nog aanwezige medicijnresten. Hiermee wordt dus een bijdrage geleverd aan het beschermen van het ecosysteem van de Waddenzee en aan de watertransitie van de Groninger Waddenhavens. De technieken die onderzocht worden zijn: biologische zuurstof gedoseerde actieve koolfiltratie (BODAC), constructed wetlands en capillaire nanofiltratie.
Tijdens het project wordt gekeken naar de verwijderingsrendementen van verschillende parameters, waaronder medicijnresten, kosten per m3 behandeld water, CO2-voetafdruk en reductie in de ecotoxiciteit van het water. De verwijdering van medicijnresten wordt beoordeeld op basis van de door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat opgestelde prestatievereisten voor elf gidsstoffen/-medicijnen die algemeen voorkomen in het in- en effluent van RWZI’s en slecht verwijderd worden in deze zuiveringen.
Na het onderzoek wordt een voorontwerp gemaakt voor een full-scale installatie met de geselecteerde zuiveringscombinatie. Op grond daarvan wordt ook een businesscase opgesteld voor de levering van het gezuiverde rioolwater als proceswater aan de industrie in de Groninger Waddenhavens. Hier kan het water verder wordt gezuiverd voor de productie van groene waterstof. Bij een succesvol verloop van het project is de verwachting dat de full-scale installatie in 2027-2028 kan gaan draaien.