De duurzame grondwaterzuivering van de toekomst

Alle Nederlandse en vier Vlaamse waterbedrijven namen deel aan het door WLN georganiseerde webinar over “De duurzame grondwaterzuivering van de toekomst”. Na twee inleidende presentaties werd gediscussieerd over de vragen; wat is duurzaam en welke aspecten en ontwikkelingen zijn van belang voor een duurzame grondwaterzuivering? De onderstaande samenvatting is de opbrengst van de presentaties en de discussies die zijn gevoerd.

K&I webinar
In het kader van het gezamenlijke kennis en innovatie programma van WMD en Waterbedrijf Groningen organiseerde WLN, samen met de twee waterbedrijven, een webinar met als thema “De duurzame grondwaterzuivering van de toekomst”. Deelnemers waren alle Nederlandse en vier Vlaamse waterbedrijven. Na inleidende presentaties van Doris van Halem van de TU Delft en Ron Jong van KWR werd er in groepjes gediscussieerd over het thema.

Wat is duurzaam?
Het eerste punt van discussie vormde het woord ‘duurzaam’. Dit woord heeft een tweeledige betekenis; (1) duurzaamheid in de betekenis van de milieukundige impact (CO2-footprint, etc.) en (2) duurzaamheid in de betekenis van een robuuste zuivering die meerjarig in staat is om ‘onberispelijk’ drinkwater te produceren.

‘Milieukundige’ duurzaamheid
Maatschappelijk worden waterbedrijven steeds meer gevraagd om te verduurzamen. Hierbij valt te denken aan zoveel mogelijk stoffen gescheiden uit het grondwater halen om daarmee bijproducten te realiseren voor hoogwaardige toepassingen (circulair zuiveren), maar ook aan zelf groene energie opwekken. Een andere optie is chemicaliën-arm zuiveren en bij voorkeur met groene chemicaliën. Ook alternatieven voor drinkwater ontwikkelen voor laagwaardige industriële toepassingen en waar mogelijk het drinkwatergebruik verminderen bij huishoudens en bedrijven, zijn duurzame initiatieven van waterbedrijven.

Waterschaarste en beschikbaarheid van bronnen
Bij de betekenis van een robuuste zuivering kwam waterschaarste en de beschikbaarheid van bronnen direct als belangrijk punt naar voren. Bij de afweging van geschikte zoetwaterbronnen zal een integrale benadering toegepast moeten worden om keuzes te maken en moeten de opties voor alternatieve drinkwaterbronnen (regionaal) worden vergroot of verruimd (brak water, infiltratie, etc.). Hierbij moet tevens worden gekeken naar de juiste bron voor de juiste toepassing. Zo zal bijvoorbeeld RWZI-effluent een prima bron kunnen zijn voor industriewater of voor landbouw, maar wordt dit type water -vooralsnog- niet direct gezien als geschikte drinkwaterbron. Hierbij speelt klantperceptie overigens een belangrijke rol. Brakwater als bron kan daarentegen nog verschillende voordelen hebben. Zo kan het brakke water bijvoorbeeld zo oud zijn dat er geen antropogene invloeden meetbaar zijn.

Kennis van zuiveringstechnieken
Andere aspecten die naar voren kwamen tijdens het webinar zijn de kwaliteit en de kennis van het bronwater en de zuiveringstechnieken. Beiden zijn cruciaal voor de keuze van het uiteindelijke zuiveringsconcept. Modellering zou bij de klassieke grondwaterzuivering (zandfiltratie) een belangrijke rol kunnen gaan spelen om de processen verder te optimaliseren en te begrijpen. Ook is het van belang om verder te gaan op het pad van kennisopbouw van de biologische processen in de zandfilters, om deze efficiënter te bedrijven en om te onderzoeken of de biologie in de filters ook een specifieke rol kan spelen in de verwijdering van organische microverontreiniging.

Kennis van bronwater
Voor het optimaal laten functioneren van deze zuiveringstechnieken is het, in de basis, ook van belang om voldoende kennis te hebben van de grondstof (het ruwe bronwater). Hierbij zijn ook omgevingsfactoren en -actoren van belang. Daarnaast is inzicht in kwaliteit(sverandering) cruciaal. Door toepassing van steeds betere analysetechnieken kunnen stoffen in steeds lagere concentraties worden aangetoond. Hierdoor kan het noodzakelijk zijn ook in de grondwaterzuivering steeds geavanceerdere zuiveringstechnieken als RO toe te passen. In alle gevallen blijft de keuze voor het zuiveringsconcept echter maatwerk.

Klantperceptie en -wensen
Al eerder werd de klantperceptie genoemd als belangrijk aandachtspunt. Klantperceptie, maar ook de klantwensen zullen in de toekomst in toenemende mate van belang zijn voor de waterbedrijven, omdat klantvertrouwen in de drinkwaterwaterwereld onder druk staat. Niet in de laatste plaats doordat we stoffen in steeds lagere concentraties kunnen aantonen in de drinkwaterbronnen. Daarnaast speelt ook de toenemende aanschaf van waterontharders door consumenten en de wens te beschikken over ‘zacht water’ een rol.

Communicatie
Communicatie over waterkwaliteit moet helder en transparant zijn. Daarnaast moet goed uitgelegd worden dat de stoffen die gevonden worden, onder de gezondheidskundige normen blijven en dus geen gevaar vormen voor de volksgezondheid. Communicatie over drinkwaterkwaliteit moet zich dus richten op ‘wat is veilig’. In dat kader is het de verwachting dat er in de toekomst meer gekeken gaat worden naar effectmetingen, zoals bijvoorbeeld bioassays. Om het consumentvertrouwen verder te versterken zou een ‘SeriousGame’ opgezet kunnen worden met een onderwerp rond thema’s als hardheid en organische microverontreinigingen. Ook is het interessant om een showcase ‘toekomstbestendige grondwater productielocatie’ uit te werken, met als doel om te inspireren tot nieuwe ideeën.